HET GROTERE KLEURPLAATJE

Invloed van de kleur van bloem en blad in de tuin

Naast ontwerpelementen als vorm, maat en structuur van de beplanting is kleur een belangrijk element. Los van smaak of voorkeur zijn een aantal kenmerken van kleur algemeen. Kleur wordt namelijk door onze zintuigen waargenomen en is daarmee sfeerbepalend, en kleur heeft invloed op onze gemoedstoestand. Elke kleur geeft een eigen sfeer.

Warme en koude kleuren
Warme kleuren brengen een ander effect in de tuin dan koude kleuren. Geel, oranje en rood zijn warm en expressief en vallen erg op. Deze kleuren  word je vrolijk van. De koude kleuren paars, violet en blauw zijn bescheidener, subtiel en suggereren diepte. Ze werken rustgevend. Kijk dus bij je ontwerp welke stemming je in de tuin wilt terugvinden, en of die kleuren passen in het ontwerp. Het kan zijn dat je dan van je favoriete kleuren zult moeten afwijken. Let ook op de zonligging en lichtinval; beiden kunnen de effecten van kleuren versterken of verzwakken.  Om de kleurtoon van de gehele plant te bepalen kun je door de oogharen kijken.  De verschillende kleuren worden zo één geheel.

De kleurkarakters uitgebreid

Wit is de meest heldere kleur en doet het daarom zowel goed in de zon als in de schaduw. Wit is neutraal en kan overal bij. Met wit beken je geen kleur, het is koel, zuiver en gereserveerd. Het staat symbool voor eenvoud, onschuld en zuiverheid. Wit zal een schaduwrijke tuin oplichten. 

Geel is zonnig en helder, het is de warme kleur van de zon en de lente. In een hele zonnige tuin blijft de kleur geel het best zichtbaar. Het is een dominante kleur, heel bepalend in een tuin.  De kleur geel is verbonden met het denken en staat symbool voor logica, originaliteit, vrijheid en optimisme. Geel stimuleert de hersenen en zet aan tot werkzaamheid, maar geel is ook de kleur van jaloezie en agressie. 

Oranje is de kleur van de zon, het vuur, de warmte en de herfst. Het is een feestelijke, levendige kleur en erg aanwezig. Gebruik oranje daarom alleen als accentkleur. De kleur staat voor opwinding en dynamiek. Het stimuleert je wilskracht en maakt je vrolijker

Rood is dominant en warm. Het roept sterke emoties op als agressie, hartstochtelijke liefde,  vreugde en lust. Rood brengt energie, en werkt bloeddruk verhogend. (waar blauw voor passief en bloeddruk verlagend staat).  De combinatie van rood met groen blad komt vaak wat hard over; combineer het met brons- of grijskleurig blad.

Mocht je oranje of rood als bloemkleur te heftig vinden maar de kleur wel willen toepassen kun je ook kiezen voor bes dragende planten in die kleuren.

Roze is lieflijk en vrouwelijk, zowel speels als  zoete passie in “ de zachte tint van rood”. Binnen een border werkt roze beplanting ontspannend en verzachtend, een kalm intermezzo. 

Paars is een mooie combinatie met roze en violet. Paars is een mengeling van het vrouwelijke rood met het mannelijke blauw en maakt het een mysterieuze, sensuele kleur. Het is de kleur van spiritualiteit, geloof en creativiteit. 

Violet en Blauw: Echt blauw komt als bloemenkleur heel weinig voor, maar violet, paars/blauw wel. Violet lijkt op ultraviolet, een kleur die insecten alleen kunnen zien en hen aantrekt. De kleur komt dus veel voor bij bloemen. Violet is de kleur van melancholie en van de maan. Blauw werkt zowel  fris als harmonieus en rustgevend. Te veel blauw kan ook te veel ontspanning en daarmee vermoeidheid geven. 

Groen is een mix van warm en koud en daarom ideaal om als buffer te gebruiken. Groen is een basis voor alle kleurencombinaties in de tuin, omdat bijna al het blad die kleur heeft. Groen is de kleur van vruchtbaarheid in de natuur, van leven. De kleur werkt harmoniserend, kalmerend en ontspannend.

Zilver is een kleur die voor elke tuin geschikt is omdat het kleurencombinaties benadrukt en kleurversterkend werkt.

Denk ook aan planten die mooi blijven qua kleur na de bloei.  Zo veranderen de schutbladeren van veel hortensia’s na de bloei langzaam van kleur, van wit naar zachtgroen en roze of van blauw naar lila. Sommige rozen en pioenrozen verzachten van kleur, Sedum wordt dieper van kleur. Bij veel planten vallen wel de bloembladeren af, maar blijft het bloemhoofd nog lang intact en geeft een ranke schaduw, zoals bij Anemoon en Rudbeckia  

Kleuren combineren in verschillende schema’s:

• Kleuren kun je tegengesteld oftewel contrasterend gebruiken, waarbij kleuren die in de kleurcirkel tegenover elkaar liggen, gecombineerd worden, rood en groen of geel en paars. Hiermee geef je accenten aan en prikkel je het oog. Wat lef kan de mooiste combinaties opleveren.
• Harmonieus, door kleuren te kiezen die in de kleurencirkel dicht bij elkaar liggen. Bijvoorbeeld paars naast roze en geel naast oranje. Of ton sur ton, verschillende tinten van één kleur. Duidelijk zal zijn dat harmonieuze kleuren combinaties meer rust brengen, maar ook iets saaier kunnen uitpakken.
• Een kleurenecho betekent dat een bepaalde kleur steeds terugkomt in bijvoorbeeld de kleuren van bladnerven, stengels, schutbladeren of meeldraden. Dit kan op verschillende plekken in de border steeds als een “echo” terugkomen. En iets heet een dubbele echo als zowel de kleur van de bloemen als de kleur van de schutbladeren overeen komen van verschillende planten.
• Bij elk seizoen past een ander schema: Van zachte koele tinten als lila en blauw in het voorjaar, via roze en purper in de zomer, naar rood, koper en oranje in de herfst.

En mocht een kleurschema in jouw tuin onverhoopt toch niet het gewenste effect hebben: schrijf het op en pas het volgend jaar aan.

Bladkleur als basis
Behalve de kleur van de bloemen is de kleur van het blad minstens even belangrijk, zeker in voorjaar en herfst als er minder bloemen te bewonderen zijn. Bladeren van vaste planten zijn er in groen, geelgroen, blauwgroen, grijsgroen, in brons tinten en heel diep paarse tinten. Naast effen bladeren zijn er ook bladeren met vlekken, strepen, behaard of gespikkeld.

Grijsbladige planten brengen rust in een tuin. Het grijze blad vormt een mooie overgang voor de overige kleuren. Grijs blad laat pasteltinten van bloemen mooi uitkomen. Ze doen mediterraan aan, ook al kunnen ze in ons land prima toegepast worden in de tuin. Grijs blad heeft over het algemeen wel de voorkeur voor een zonnige en droge plek. Rode bladeren van bomen, struiken en vaste planten geven de tuin een spannende en mysterieuze sfeer.  Planten met bronskleurige bladeren hebben, in vergelijking met groen – grijsbladigen, een versoberend effect op beplanting en kunnen goed gebruikt worden om warme kleuren (rood, oranje) nog beter uit de verf te laten komen. Deze kleuren hoeven dan niet te concurreren met groen. Ook bontbladige planten kunnen heel effectief zijn, bijvoorbeeld in een border met geel of wittinten.

Onze voorkeur heeft zowel met smaakverschil als met trends te maken. Dit jaar konden er bijvoorbeeld veel planten met brons/bruine bladeren bewonderd worden op de Chelsea Flower Show.

Als je liever niet te veel kleur in de tuin wilt hebben kun je er voor kiezen om volledig de nadruk te leggen op de bladplanten. Door alle verschillende kleuren en vormen kan dat ook prachtig zijn.