ONTWERP MET HERFSTKLEUR

Verlenging van kleur in de tuin met bloem, blad en bes in het najaar

Spannende kleuren in bloem, blad of bes zijn niet alleen voor de zomer bestemd. Juist in de nazomer en herfst kun je resultaat “oogsten”.  En om in de herfst nog een aantrekkelijke tuin te hebben is het zinvol in het beplantingsplan te letten op seizoensspreiding van bloei en bladkleur.

Een goede opvolging van bloei in de seizoenen zorgt dat er het hele jaar iets te bewonderen is, en geeft ook hulp naar elkaar toe. De zomerplant blijft steviger op zijn stengel staan door het startende geraamte van de herfstplant, en andersom net zo.  Het groen van de in de zomer bloeiende planten en struiken is nog als een basis aanwezig, en daartussen geven een paar herfstbloeiers al geweldig resultaat.

    Het wit van de Anemone hybrida ‘ Honorine Jobert’ licht prachtig op op een donkere oktober dag tussen de schapenkoppen van de Hydrangea paniculata (pluimhortensia), die langzaam indrogen en de hele winter een mooi geraamte houden.  Ook het purperbruin van Sedum hydrida ‘Amber red’ geeft samen met zijn mooie oranje bladkleur een super effect. Combineer de Sedum met één van de vele Persicaria (duizendknoop) soorten, of natuurlijk de Heuchera (purperklokje); binnen die soort zijn alle herfsttinten in blad en bloem al vertegenwoordigd: oranje, paars, rood: geweldig!

Door de lagere lichtinval is de kleur van de herfstbloeiers vaak anders; warm en verzadigd.  Van roze, paars, rood naar oranje/geel.  Als je toch wat meer spanning in het kleurenpallet wilt kun je een blauwe Aster (Aster amellus ‘ Blue King’) toevoegen, of een laatbloeiende Aconitum (monnikskap), zoals ‘Burker’s variety’ , die beiden in oktober nog volop bloeien. Felicia amelloides, oftewel de éénjarige blauwe margriet, gedraagt zich met een zachte winter als een vaste plant en bloeit vanaf het voorjaar tot de winter; een zeer dankbare aanvulling.  Nicotiana (tabaksplant) is ook zo’n dankbare éénjarige.

In  de gele sfeer zijn Helianthus (zonnebloem), Rudbeckia (zonnehoed) of Helenium (zonnekruid) sterke planten.  Helenium ‘Moerheim Beauty’  heeft een oranjerode gloed.

Herfst is de tijd ook voor de grassen; qua structuur interessant om te combineren met de herfstbloeiers. Het luchtige en verticale van de halmen met de verschillende blad- en bloeitypen van vaste planten en heesters.  Afhankelijk van de ruimte kun je kiezen voor het grote Cortaderia (pampasgras), ‘tussenmaat’ Miscanthus (prachtriet, variëteiten van 1 tot 3 meter) tot het lage Pennisetum alopecuroides  ‘ Little Bunny’ (lampenpoetsersgras).

(Besdragende) heesters

Besdragende heesters zijn o.a. de  Callicarpa (schoonvrucht met paarse bes), Amelanchier lamarckii (krentenboompje met witte voorjaarsbloei, roodbruin herfstblad en rode bes), Euonymus europaeus (kardinaalsmuts met roze/oranje bes) en de Berberis thunbergii ‘Rose Glow’ (met dieprood blad en een vuurrode bes). Deze heesters passen qua afmeting allen in een kleine tuin. Niet bes dragend maar wel een mooie herfstbloeier is de herfst Camellia; luchtiger qua groei dan de winterbloeiende variant en een bloem die niet bruin wordt aan de stengel. De bloei duurt soms wel 4 à 5 maanden, na een vorstperiode worden nieuwe knoppen gevormd. De herfst Camellia is ook wintergroen. Vogels zijn ook dol op bessen.

Kleine bomen

Om ook in de hoogte nog wat herfstkleur te hebben zijn er binnen de kleinere boomsoorten een aantal mooie voorbeelden: de Crataegus (meidoorn met rode bes), Prunus cerasifera ‘Nigra’ (donkerrood blad met rode bes) of een Parrotia persica (perzisch ijzerhout, afhankelijk van de variëteit geel tot rode herfstkleur; ‘Vanessa’ heeft een opgaande vorm). En de Ginkgo biloba is al bijzonder met haar blad in voorjaar en zomer; in de herfst wordt het een magisch geheel met knalgele bladeren.

Bollen- en knollen

Om de verschillende plantentypen compleet te maken kun je naast de vaste planten, heesters, bomen en éénjarigen ook knol- en bolgewassen verwerken.  Plant in mei de dahliaknollen en je hebt vanaf september een prachtige, stevige plant erbij; zowel qua blad- als bloemkleur veel verschillende mogelijkheden. Een Colchicum (herfsttijloos) of herfstbloeiende Crocus geeft een luchtige aanvulling op de border.

Verzorging

Herfstbloeiers zijn makkelijk te verzorgen. Bij een droge herfst wel zorgen voor een vochtige bodem. Laat ze na de bloei rustig afsterven, en ruim stengel en blad pas in het voorjaar op. Dat geeft ook bescherming voor de wortels. Dek alleen groenblijvende herfstbloeiers niet af; dat zou verstikking en schimmel geven. En wacht met een goede organische bemesting tot het voorjaar.

Ruimte en soortkeuze

Als je een ruime tuin hebt is afwisseling in seizoen en kleur niet zo lastig. Bij een beperkte ruimte is het de kunst van het kiezen. Het plaatsen van één of twee herfstbloeiers met complementaire kleuren, en een besdrager erbij, kan al een heel leuk beeld opleveren.

Zo kan Euphorbia (wolfsmelk ) opgevolgd worden door Nepeta (kattenkruid) in juni, Campanula (klokjesbloem) in volle zomer en de herfstaster als afsluiter.

En is er op de grond geen plek meer? Poot wat late bloeiers in potten, en zet deze tussen de uitgebloeide zomerplanten. Voor een ruime keuze aan najaarskleuren kun je het beste naar de gespecialiseerde kweker of zelfstandige tuincentra gaan.